Bệnh thấp tim được đánh giá là bệnh lý nguy hiểm và để lại nhiều biến chứng ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể như tim, khớp, các tổ chức liên kết ở dưới da và não (hiếm gặp). Thậm chí nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ có khả năng dẫn đến suy tim nặng mất bù, sẽ gây tử vong. Bệnh thấp tim cũng là nguyên nhân chính dẫn bệnh tim ở trẻ nhỏ từ 5 tuổi đến 15 tuổi. Và bệnh này cũng có thể phòng ngừa nếu cha mẹ chăm sóc đúng cách và bảo vệ trẻ trước những nguy cơ gây bệnh. Hãy cùng theo dõi bài viết bên dưới chia sẻ về bệnh thấp tim ở trẻ nhỏ cũng như cách phòng ngừa cho trẻ.
Mục lục
Nguyên nhân bệnh thấp tim ở trẻ nhỏ

Nhiễm liên cầu khuẩn tan máu Beta nhóm A của cổ họng gây ra viêm họng liên cầu khuẩn hoặc ở trên da và các bộ phận khác của cơ thể hiếm khi gây ra sốt thấp khớp.
Mối liên hệ giữa nhiễm trùng strep và sốt thấp khớp không rõ ràng, nhưng dường như vi khuẩn này đánh lừa hệ thống miễn dịch. Vi khuẩn streptococcus chứa một loại protein tương tự như một loại protein được tìm thấy trong một số mô bình thường của cơ thể. Vì vậy, các tế bào hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm tưởng tế bào bình thường là tác nhân truyền nhiễm, diễn ra ở đặc biệt là các mô của tim, khớp, da và hệ thần kinh trung ương. Phản ứng hệ thống miễn dịch này dẫn đến tình trạng viêm.
Nếu trẻ được điều trị kịp thời bằng kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn streptococcus sẽ có rất ít nguy cơ bị sốt thấp khớp. Nếu trẻ bị một hoặc nhiều đợt viêm họng liên cầu khuẩn hoặc mắc bệnh tinh hồng nhiệt (Scarlet Fever) mà không được điều trị hoặc không được điều trị hoàn toàn, trẻ có thể bị sốt thấp khớp.
Biểu hiện của bệnh thấp tim ở trẻ nhỏ
Sau 2-4 tuần nhiễm liên cầu, trẻ có dấu hiệu sốt từ 38 – 400C, có thể họng đỏ, vã mồ hôi, chảy máu cam, đái ít, mệt mỏi, kém ăn, sắc mặt nhợt nhạt. Một số trường hợp triệu chứng chỉ thoáng qua không gây khó chịu gì đối với trẻ; nhưng sau đó khoảng 1-5 tuần thì có biểu hiện đau ở khớp.
Những biểu hiện ở tim

Đây là biểu hiện thường gặp và rất nguy hiểm. Tổn thương cơ tim và màng trong tim là chủ yếu. Viêm cơ tim thường đồng thời với tổn thương màng trong tim và màng ngoài tim. Tổn thương phổ biến nhất của viêm nội tâm mạc là hở và hẹp van hai lá, hở van động mạch chủ.
Người bệnh có thể có biểu hiện như: mệt mỏi, tức ngực, hồi hộp, khó thở, loạn nhịp tim; hoặc có những tiếng bất thường ở tim. Tình trạng viêm tim nặng có thể dẫn đến suy tim cấp; nếu không được cứu chữa kịp thời có thể tử vong rất nhanh; hoặc để lại di chứng ở van tim nặng nề nguy hiểm về sau
Những biểu hiện ở khớp
Điển hình là đau viêm sưng nóng đỏ ở một số khớp. Cảm giác đau “chạy” từ khớp này sang khớp khác. Khớp bị sưng, đau, nóng đỏ thường là các khớp lớn như khớp gối, khớp khuỷu, khớp cổ chân, cổ tay; làm cho người bệnh đi lại và cử động rất khó khăn; ít khi thấy sưng đau ở các khớp cột sống hoặc khớp ngón tay, ngón chân. Khi khớp sau bị sưng đau thì các khớp bị sưng đau trước đó lại khỏi và trở lại hoạt động bình thường.
Những biểu hiện ở khớp của người bệnh thấp tim thường rất dữ dội. Chính vì biểu hiện ở khớp ồn ào như vậy nên đã có thời gian khá dài bệnh được mang tên là bệnh “thấp khớp cấp”. Tuy nhiên, khi người bệnh cảm thấy đau khớp thì cũng là lúc bệnh tấn công tim khá dữ dội. Vì vậy, ngay khi người bệnh có cơn đau ở khớp thì ở tim cũng có tổn thương (cơ tim, các màng tim và các van tim); làm cho người bệnh mệt mỏi, đau tức ngực, khó thở.
Những biểu hiện ở thần kinh
Biểu hiện thần kinh là triệu chứng muộn của thấp tim; xuất hiện nhiều tuần hoặc nhiều tháng sau nhiễm liên cầu. Đó là các vận động nhanh; không tự chủ; không định hướng; không mục đích; tăng lên khi xúc động; mất đi khi ngủ.
Những biểu hiện trên hệ thần kinh là biểu hiện của thể thấp tim rất đặc biệt; biểu hiện lúc đầu có thể trẻ chỉ thay đổi tâm tính, hay cáu gắt, mệt mỏi, có thể kèm theo rối loạn; như: múa tay chân bất thường, nói khó, cầm đũa, bút viết hay rơi, viết xấu…
Những biểu hiện ở da

Các biểu hiện ở da trong bệnh thấp tim hiếm gặp; có thể có các hạt Meynet là những hạt cứng, đường kính từ 0,5-2cm dưới da; không dính vào da mà dính vào nền xương, vị trí thường gặp ở đầu gối, ấn không đau. Hoặc có các ban màu hồng hay vàng nhạt, đường kính 1-3cm, hình tròn, có bờ viền cao hơn mặt da; vị trí thường ở thân mình, gốc chi, không bao giờ ở mặt. Các hạt Meynet và ban vòng đỏ tồn tại một vài ngày đến một vài tuần rồi biến mất.
Bệnh thấp tim sẽ trở nên nguy hiểm nếu không được điều trị đúng lúc, đúng phác đồ. Vì vậy, cần phát hiện sớm các biểu hiện của bệnh để khám và điều trị kịp thời.
Phòng bệnh thấp tim ở trẻ nhỏ
– Giữ môi trường sống sạch sẽ, vệ sinh cơ thể và vùng mũi họng thường xuyên; sạch sẽ, giữ ấm cổ, ngực, mũi họng về mùa đông; ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng.
– Nếu trẻ bị viêm họng, viêm amidan hoặc viêm xoang; cần phải đưa trẻ đến cơ sở y tế có chuyên khoa tai mũi họng để điều trị triệt để.
– Khi thấy trẻ ở lứa tuổi từ 5-15 bị viêm họng nhiều lần. Có những triệu chứng đau mỏi, sưng, nóng đỏ ở các khớp, mệt mỏi, tức ngực, khó thở hoặc hồi hộp, đau vùng tim; hoặc có biểu hiện bất thường về tâm thần vận động, tay múa vờn không tự chủ; cần phải cho trẻ đi khám để phát hiện và điều trị phòng bệnh thấp tim ngay.
– Cần tuân thủ chế độ tiêm phòng tái phát thấp tim cho trẻ theo sự hướng dẫn của thầy thuốc. Việc tiêm phòng thấp tim ở trẻ đã bị thấp tim sau khi đã điều trị ổn định là rất cần thiết. Nếu không tiêm phòng, bệnh sẽ dễ dàng tái phát nhiều lần và để lại di chứng ngày càng nặng; dẫn đến suy tim không hồi phục rất nguy hiểm đến tính mạng cho trẻ.